Wat zijn de effecten van benzodiazepinen op ons slaappatroon?

Benzodiazepinen, zoals diazepam (Valium), alprazolam (Xanax), lorazepam en oxazepam zijn medicijnen die worden gebruikt tegen angst- en slaapproblemen. In het recreatieve circuit worden benzodiazepinen weleens gebruikt om de effecten van uppers af te vlakken en in slaap te kunnen komen na het gebruik van uppers. Wat zijn echter de effecten van benzodiazepinen op ons slaappatroon? En hoe zit het met de combinatie benzodiazepinen en uppers?

Let op! In dit artikel hebben we het over benzodiazepinen, oftewel, de medicatie, niet te verwarren met Benzo Fury (5-APB / 6-APB).

Wat doen benzo’s met onze slaapcycli?

Benzodiazepinen zorgen voor een stijging in diepe slow wave slaap en een afname in REM slaap. Hoewel benzo’s dus wel kunnen helpen bij het inslapen, zal de slaap kwalitatief minder goed zijn. REM slaap is namelijk belangrijk bij het verwerken van emotionele herinneringen en onthouding hiervan heeft dan ook gevolgen voor onze biologische klok. Je kan je dus afvragen of het nemen van een benzodiazepine meer zin heeft, dan je lichaam op eigen kracht het te laten terugvinden. Slaaptekort kun je tot op zekere hoogte wel weer inhalen, maar middelen als benzodiazepinen doen echt een inbreuk op je slaappatroon.

Wat zijn de risico’s?

Het gebruik van benzodiazepinen is ook niet zonder risico. Benzo’s hebben over het algemeen een dempend effect. In enkele gevallen kunnen benzo’s echter een stimulerend effect hebben. Dit wordt een paradoxale reactie genoemd en kan gepaard gaan met woede-uitbarstingen, angst en paniek. Dit is zeldzaam en voor iedereen anders, maar het is goed om te weten hoe jij persoonlijk reageert op benzodiazepinen voor je besluit ze te gebruiken. Bovendien is het gebruik van benzodiazepinen verslavend. Er wordt snel een tolerantie opgebouwd en je kunt zowel geestelijk als lichamelijk afhankelijk raken. Daarnaast is er ook nog de kans op een rebound effect; bij het uitwerken van de benzodiazepine kan het zijn dat de eerder bestaande klachten, zoals angstklachten, sterker terugkomen.

Hoe werken benzo’s in de hersenen?

Benzodiazepinen binden aan GABA-A receptoren en versterken de werking van GABA receptoren. Hierdoor wordt het vuren van neurotransmitters die betrokken zijn bij angst en arousal vertraagd, worden er minder prikkels waargenomen en hebben benzodiazepinen dus een kalmerend effect. GABA heeft het vermogen het centrale zenuwstelsel te remmen en de activatie van de GABA-A receptoren bevordert slaap. Het is dan ook niet gek dat benzo’s vaak worden gebruikt om te kunnen slapen na het gebruik van stimulerende middelen. Maar wat zijn hier de gevolgen van?

Benzo’s na gebruik van uppers

Uppers kunnen in sommige gevallen zorgen voor een angstig, onrustig of paniekerig gevoel. Benzodiazepinen worden dan wel eens gebruikt om de effecten van uppers af te vlakken. Onderzoek laat zien dat deze combinatie er al meerdere malen voor heeft gezorgd dat paniek omslaat in agressie, omdat de benzodiazepine zorgt voor een verminderde gedragsinhibitie; we kunnen ons dan minder goed inhouden en de paniek neemt de overhand.

Daarnaast laat onderzoek naar de combinatie speed en benzo’s zien dat deze drugs samen meer schade aanrichten, dan wanneer zij los van elkaar worden genomen. Dit werd getest in rijsimulatietaken, waarin werd gelet op het focussen van aandacht en het aansturen van je lichaam; het gaat blijkbaar een stuk moeilijker wanneer de combinatie is gebruikt dan wanneer de drugs apart worden genomen. Dit is ook niet zo gek, aangezien de combinatie speed en benzo’s zorgt voor een bepaalde arousal (opwinding), maar benzo’s er tegelijkertijd ook voor aandachtsproblemen zorgen. Het gevolg is dan ook misleidend: je voelt je opgewekt en scherp, maar in de realiteit ben je juist minder scherp en maak je meer fouten. Aangezien de drugs nog een tijd in het bloed aanwezig zijn, kan deze wisselwerking de volgende dag nog steeds aanwezig zijn.

Het debat rondom de lichamelijke effecten van downers en uppers is nog volop aan de gang en de meningen onder kenners zijn verdeeld. Er zijn echter wel onderzoeken die hebben aangetoond dat  de combinatie mogelijk voor problemen zorgt met betrekking tot de bloedtoevoer naar het hart. Het is bekend dat speed het risico op hartproblemen vergroot. Wanneer hier ook nog eens benzo’s aan worden toegevoegd bestaat de kans dat de aangedane schade wordt vergoot.

Benzodiazepinen doen dus een inbreuk op je slaapritme, wat de biologische klok verstoort. Daarnaast zitten aan het gebruik van benzodiazepinen serieuze risico’s verbonden, en al helemaal in combinatie met speed doet het ons niet veel goeds. Voorkom dat je middelen met middelen hoeft te bestrijden. Probeer je gebruik en je slaap in te plannen, zodat je slaapmiddelen zoals benzodiazepinen aan het einde van de avond niet nodig hebt.

Door: Lizet Wilken

Met medewerking van: Gerard Alderliefste, Layla Deibert, Teun van der Velde en Sarsani Schenk

Literatuur:

  • Ellinwood, E. H., Eibergen, R. D., & Kilbey, M. M. (1976). STIMULANTS: INTERACTION WITH CLINICALLY RELEVANT DRUGS. Annals of the New York Academy of Sciences, 281(1 Interactions), 393–408. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.1976.tb27948.x
  • Høiseth, G., Andås, H., Bachs, L., & Mørland, J. (2014). Impairment due to amphetamines and benzodiazepines, alone and in combination. Drug and Alcohol Dependence, 145, 174–179. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2014.10.013
  • Price, J. W. (2017). The addition of amphetamine to potentially sedating medication regimens: an exploratory investigation of the impact upon reaction time and sustained attention. Psychopharmacology bulletin, 47(2), 22.