Benzodiazepines / benzo’s

Wat zijn benzodiazepines (benzo’s)?

Benzodiazepines zijn slaap- en kalmeringsmiddelen. Het zijn medicijnen met een rustgevende en ontspannende werking (ook wel tranquilizers, benzo’s, pammetjes, slaappillen of kalmeringsmiddelen genoemd). Zij worden door artsen voorgeschreven voor slaapproblemen, angststoornissen of als ondersteuning bij het afkicken van alcohol. Er bestaan veel verschillende soorten benzodiazepines,

ze hebben bijna allemaal de naam die eindigt op -pam, vandaar ook wel de bijnaam pammetjes. Voorbeelden zijn:

  • diazepam (Valium)
  • oxazepam (Seresta)
  • temazepam (Normison)

Werking en effecten van benzodiazepines

Het effect van een middel wordt bepaald door eigenschappen van het middel zelf, maar ook door de set en setting van de gebruiker. Hier beschrijven we welke effecten benzodiazepines over het algemeen hebben.

Positieve effecten

(negatieve) Bijwerkingen

Ontspanning

Vermindering van spanning, zorgen, verdriet, paniek, stress en depressieve gevoelens.

Vertraagde ademhaling

Deze stof kan je ademhaling vertragen door op je brein in te werken.

Depressieve gevoelens

Leeg gevoel / Somberheid

Vertraagde hartslag

Door deze stof kan je hartslag trager worden.

Sedatie

Afgenomen energieniveau

Afgenomen spierspanning

Verminderde algemene spanning (= ontspanning) van spieren.

Verminderd concentratievermogen

Minder goed kunnen concentreren.

Trillerigheid

Last van trillende ledematen.

Afgevlakte emoties

Afvlakking van je gevoel, lusteloosheid.

Overgevoeligheid

Toename gevoeligheid voor licht, geluid en aanraking, wat soms erg vervelend kan zijn.

Irritatie en kort lontje

Je kan sneller geïrriteerd raken, minder hebben van mensen om je heen of situaties. Hierdoor kan je heftiger reageren dan normaal.

Hoofdpijn

Deze stof kan voor hoofdpijn zorgen. Het kan helpen om genoeg water te drinken, en om koffie/caffeïne te vermijden.

Afname libido

Afgenomen seksuele verlangens

Daling lichaamstemperatuur

Sommige drugs zorgen voor een daling van de lichaamstemperatuur.

Ontremming

Toename van impulsief gedrag. Dit middel kan ervoor zorgen dat je minder stilstaat bij de mogelijke gevolgen die bepaalde acties kunnen hebben. Dit kan prettig zijn doordat het bijvoorbeeld makkelijker lukt om op iemand af te stappen en een praatje te maken. Maar het kan ook leiden tot wat negatieve effecten doordat je bijvoorbeeld sneller in een argument of ruzie terecht kunt komen.

Toename eetlust

Meer honger krijgen, en mogelijke gewichtstoename. Soms wordt dit ook wel “munchies” genoemd.

Vergeetachtigheid

Vergeetachtigheid. Op korte termijn, niet meer herinneren van gebeurtenissen kort na inname.

Moeite met lezen

Het kan moeilijk zijn om teksten te lezen. Dit is vooral merkbaar bij kleine tekst zoals op telefoons of papier(tjes).

Dosering en gebruikswijze

Benzodiazepines komen voor als tabletten en worden meestal geslikt. Afhankelijk van je klachten en situatie (zoals leeftijd, etnische afkomst en medicijngebruik) schrijven artsen een bepaalde dosering voor.

Er zijn over het algemeen twee soorten benzodiazepines. De kortwerkende, zoals oxazepam (Seresta) en temazepam (Normison) die werken gemiddeld 6-8 uur. En de langwerkende, zoals diazepam (Valium), die werken gemiddeld 12 uur. In de medische wereld worden kortwerkende middelen aangeraden om te slapen. Wanneer je een langwerkend middel neemt, zoals diazepam (Valium), zal het de volgende dag nog werken, en daar kun je suf van zijn of er een katerig gevoel van hebben. Het is door de versuffende werking ook bijvoorbeeld gevaarlijk om de volgende dag auto te rijden.

LET OP: gebruik een benzodiazepine om in slaap te vallen echt alleen als het niet anders kan. Probeer eerst andere manieren om in slaap te komen of van je angst af te komen.

Als je dan toch besluit om een benzodiazepine te nemen, denk dan aan de volgende dosering:

Slapen

  • Temazepam (Normison) 10 – 20mg
  • Lorazepam (Temesta) 1 – 2,5mg

Langer werkende slaapmiddelen zijn:

  • Diazepam (Valium) 5 – 20mg

Bij angst

  • Oxazepam (Seresta) 10mg. Hier val je in principe niet zo snel van in slaap, maar het werkt wel tegen de angst.

LET OP: Iedere benzodiazepine heeft een andere dosering in milligrammen, 1 mg lorazepam staat bijvoorbeeld gelijk aan de werking van 10 mg diazepam. Dit wordt ook wel dosisequivalent genoemd. De dosering van ieder soort benzodiazepine is altijd anders. Vraag daarom aan je huisarts of apotheek de juiste dosering van jouw benzodiazepine. Benzodiazepines worden ook op de zwarte markt aangeboden, via internet of via (valse) voorschriften verkregen. In dat geval weet je vaak helemaal niet precies wat er in de tabletten zit die je koopt en dat maakt de juiste dosis bepalen nog lastiger. Dat is één van de redenen waarom zelf experimenteren, zonder advies van een arts, riskant is. Lees op de website van de Rijksoverheid meer informatie.

Werkingsduur

Er zijn over het algemeen twee soorten benzodiazepines. De kortwerkende (gemiddeld 6-8 uur) en de langwerkende (gemiddeld 12 uur). Benzo’s hebben ook vaak een lange halfwaardetijd. Dit is de tijd die ons lichaam er over doet om de helft van de actieve stof af te breken. Hieronder vind je de werkingsduur van een aantal veelvoorkomende benzodiazepines:

Middel Werkingsduur Halfwaardetijd
Temazepam 8 uur 3 – 19 uur
Lorazepam 8 uur 10 – 20 uur
Diazepam 12 uur 20 – 50 uur

Risico’s

Risico’s op korte termijn

Verkeer

Bij dagelijks gebruik bestaat een toegenomen risico op (verkeers)ongelukken door onder andere spierzwakte, coördinatiestoornissen en een verminderd reactievermogen. In de eerste week is dit risico nog hoger. We raden deelnemen aan het verkeer tijdens het gebruik van benzo’s daarom ook sterk af. Benzodiazepines hebben een gele sticker, ‘kan rijvaardigheid en reactiesnelheid beïnvloeden’. Als je dus benzodiazepines hebt gebruikt en je veroorzaakt een ongeluk, dan ben je niet verzekerd voor dat ongeluk.
Bij eenmalig gebruik is de rijvaardigheid de dag erna ook verminderd. Daarom wordt rijden de dag erna afgeraden.

Vallen/botbreuken

Door de spierverslapping wordt de kans op vallen en struikelen verhoogd. Dit kan leiden tot botbreuken. Vooral in combinatie met medicijnen en/of alcohol en bij ouderen is dit risico groter.

Rebound verschijnselen

Het kan zijn dan je na het gebruik juist last krijgt van slapeloosheid (één a twee nachten), hierdoor is er een verhoogde kans op opnieuw gebruiken en daarmee kans op verslaving.

Overdosis

Onderzoekers hebben benzodiazepines zo ontwikkeld dat ze zo min mogelijk op de hersenstam aangrijpen, minder dan bijvoorbeeld alcohol. In de hersenstam wordt de ademhaling geregeld. Hierdoor geven benzodiazepines minder gauw een verlaging van het ademhalingsritme. Maar, benzodiazepines hebben wel effect op de ademhaling dus een ademhalingsstilstand kan altijd optreden bij hoge doseringen. Een overdosis benzodiazepines in combinatie met andere downers zoals alcohol kan een dodelijke afloop hebben.

Paradoxale reactie

Zeer zelden treedt een paradoxale reactie op, dat wil zeggen een tegenovergestelde reactie met woede-uitbarstingen, prikkelbaarheid, rusteloosheid, angst, paniek en depressie. Hoe dit precies komt is onduidelijk. De gedachte is dat mensen een genetische aanleg hebben om paradoxaal te reageren op benzodiazepines. 1% van de personen die benzodiazepines heeft gebruikt, krijgt een paradoxale reactie. Dit komt vooral voor bij ouderen en kinderen.

Gebruik tijdens zwangerschap

Het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen kan schadelijk zijn voor de ongeboren baby. Van sommige benzodiazepines is bekend dat ze een verhoogde kans geven op aangeboren afwijkingen. Dagelijks gebruik tijdens het laatste trimester van de zwangerschap veroorzaakt onthoudingsverschijnselen bij de pasgeboren baby. Bij borstvoeding komt een belangrijk deel van de werkzame stof in de moedermelk terecht.

Risico’s op lange termijn

Verminderd vermogen om stress op te vangen

Met gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen bestrijd je een symptoom, de oorzaak ervan wordt niet opgelost en op den duur zul je ook iets aan moeten doen. Het probleem is dat je door langdurig gebruik steeds minder in staat om stress op te vangen.

Afgevlakte emoties

Afvlakking van je gevoel, lusteloosheid.

Verslechterd geheugen

Door het gebruik van drugs kan het geheugen verslechteren. Er kunnen problemen ontstaan bij het verwerken van informatie om het op te slaan, het opslaan zelf en het terughalen van informatie.

Verschillende middelen kunnen verschillende problemen veroorzaken bij het geheugen. Sommige middelen kunnen direct zorgen voor een (tijdelijke) verminderde werking van het geheugen. Bijvoorbeeld alcohol, benzodiazepinen, cannabis, MDMA en ketamine. En bij sommige middelen speelt het pas na langdurig gebruik. Bijvoorbeeld bij alcohol. Dan gaat het vaak om een permanent verminderde werking van het geheugen. Soms treedt er na stoppen met gebruik verbetering op, zoals bijvoorbeeld bij cannabis.

Veranderingen in persoonlijkheid

Bij langdurig gebruik kan dit middel permanente persoonlijkheidsveranderingen teweegbrengen. Denk hierbij aan achterdochtigheid, agressie, angst, of arrogantie.

Geestelijke verslaving

Geestelijke verslaving houdt in dat je denkt niet meer zonder een middel te kunnen.

Je kan wel in één keer stoppen, zonder dat je lichaam daar problemen mee krijgt.

Lichamelijke verslaving

Regelmatig gebruik van deze drug kan leiden tot lichamelijke verslaving. Dit houdt in dat er naast de psychologische drang om meer te nemen ook ontwenningsverschijnselen ontstaan bij stoppen, bijvoorbeeld: slecht slapen, zweten en onrustig worden.

Ontwenningsverschijnselen zijn vaak een reden om weer te gaan drinken of gebruiken. Dan onderdruk je eigenlijk tijdelijk die verschijnselen.

Er treedt ook tolerantie of gewenning op. Dat betekent dat als je regelmatig gebruikt, je meer nodig hebt om hetzelfde effect te voelen.

Tolerantie en stimulerende middelen

Bij stimulerende middelen treedt deze gewenning op bij zowel het mentale als bij het eetlustremmende effect, maar niet voor het bloeddrukverhogende effect. Hoe meer je neemt, hoe hoger de bloeddruk.

Combinatiegebruik

Het combineren van verschillende soorten drugs kan riskant en onvoorspelbaar zijn. Als je medicijnen combineert, kan je een hoger risico op gezondheidsproblemen hebben. In de volgende paragrafen lees je over de effecten en risico’s van een aantal veel voorkomende combinaties en ook enkele die extra gevaarlijk kunnen zijn. Zie ook het thema drugs combineren.

Benzodiazepinen en een andere downer: alcohol of GHB

Zowel alcohol als benzodiazepinen hebben een dempende werking in het lichaam. Ze remmen de activiteit in je hersenen. Je kunt door de combinatie in een coma raken (out gaan), een ademhalingsstilstand krijgen of stikken in je eigen braaksel. Je lichaam kan dan niet meer goed reageren als je overgeeft en als je op je rug ligt bijvoorbeeld kan je dan stikken in je eigen braaksel. Ook kan deze combinatie voor onvoorspelbaar en roekeloos gedrag zorgen. Na gebruik van benzodiazepinen weet je vaak niet meer wat je gedaan hebt.
Houdt er rekening mee dat sommige benzodiazepinen erg lang in je lichaam blijven. Ze hebben een lange halfwaardetijd. Dus ook de dag nadat je een benzodiazepine genomen hebt kan het nog van invloed zijn op een ander middel dat je neemt.

Benzodiazepinen en stimulerende middelen: XTC/MDMA, speed, cocaïne, 4-FA, etc.

Soms gebruiken mensen benzodiazepinen om te kunnen slapen na het gebruik van een upper. Lees daar hier meer over.
Het belangrijkste is dat je moet zorgen dat je geen benzodiazepine nodig hebt om te slapen. Plan je doseringen zo dat je kan slapen op het moment dat je dat wilt. Als je er aan gewend raakt dat je altijd een benzodiazepine achter de hand hebt, is de kans groot dat je meer en vaker gebruikt.

  • Neem geen uppers enkele uren voordat je gaat slapen, bouw je feestje geleidelijk af (doe rustig aan, drink thee (zonder cafeïne/theïne)).
  • Probeer eerst zelf te gaan slapen, misschien ben je wel moe en val je toch zonder slaapmiddel in slaap.
  • Heb je van alles geprobeerd? Lukt het echt niet om te slapen? En wil je erg graag slapen? Dan kan een slaapmiddel/benzodiazepine een optie zijn.
  • Besef je, dat als je een benzo neemt, je vooral lichamelijk uitrust, en geestelijk minder. Een benzo remt je emotionele verwerking en geheugenopslag.
  • Zorg voor de goede dosering.
  • Neem je een benzo? Ga dan ook in bed liggen, anders val je niet in slaap.
  • Gebruik benzo’s niet te vaak, en alleen als er echt geen andere optie is. Anders heb je kans om er verslaafd aan te raken.
  • Kies voor een kortwerkend middel zoals temazepam (Normison), dit werkt over het algemeen beter voor slaap en als je een langwerkend middel neemt zoals diazepam (Valium) ben je de dag erna nog suf en kun je bijvoorbeeld geen auto rijden.
  • Gebruik benzo’s bij ernstige slaapklachten nooit langer dan 2 weken achter elkaar.

Benzodiazepinen en tripmiddelen

Een benzodiazepine kan als een goede oplossing klinken als iemand een moeilijke ervaring heeft op een tripmiddel. Lees daar hier meer over. In de beste situatie los je het echter op een andere manier. Zie ook dit artikel.

  • Aanhoudende bad trip? Probeer er eerst zelf uit te komen, door bijvoorbeeld met mensen in je omgeving te praten, of door van omgeving te veranderen.
  • Lukt dit allemaal niet? En blijf je bang of angstig? Dan is het mogelijk om een benzodiazepine te nemen, omdat dit de angst remt. Bijvoorbeeld oxazepam (Seresta), en voor langdurige angstremming diazepam (Valium).
  • Let wel op: je trip wordt minder, je wordt minder angstig, maar het tripmiddel werkt in principe wel door. Alleen heb je een minder angstige/heftige beleving van je trip.
  • Heb je een bad trip gehad? Ga dan na waar dit aan heeft gelegen. Was het je omgeving, je vrienden of zijn er dingen in je leven die op dit moment niet lekker gaan, waardoor je trip negatief is verlopen. Van een bad trip kun je leren en dit leereffect ga je tegen door benzodiazepinen te gebruiken. Maak er dan ook geen gewoonte van om te makkelijk een benzodiazepine te gebruiken om je trip te controleren/jezelf uit te schakelen.

Unity tips

Om gezondheidsrisico’s zoveel mogelijk te beperken is het aangeraden om benzodiazepines alleen te gebruiken als een arts ze je voorschrijft, ze via legale kanalen te kopen en je aan de voorgeschreven dosissen te houden. Er kunnen flinke risico’s aan het gebruik van benzodiazepines kleven. Als je toch wilt gebruiken kun je de risico’s beperken door:

Wat zijn de Unitytips bij gebruik van een middel?
  • Neem bij de eerste keer dat je een middel gebruikt een kleine dosis om te kijken hoe jouw lichaam reageert op het middel.
  • Gebruik alleen als je je goed voelt.
  • Gebruik alleen voor je plezier, niet om symptomen zoals bijvoorbeeld vermoeidheid tegen te gaan.
  • Gebruik niet als je psychische klachten hebt (gehad), of psychische klachten (zoals depressie) in je familie voorkomen.
  • Test vooraf je drugs bij een testservice.
  • Zorg voor een goede set en setting.
  • Gebruik met mate. Houd bij hoeveel je gebruikt.
  • Spreek duidelijk met jezelf af hoeveel je maximaal wil gebruiken op een avond.
  • Combineer niet met andere middelen of medicijnen.
  • Neem geen deel aan het verkeer.
  • Voorkom infectieziekten. Gebruik je eigen snuifbuis en deel deze niet met anderen.
  • Spoel na snuiven je neus na afloop goed met lauw zout water, bijvoorbeeld door een neusspray of neusdouche te gebruiken.
  • Voel jij, of voelt een van je vrienden zich niet lekker? Hou elkaar in de gaten, zorg voor elkaar en ga (als die er is) even langs de EHBO.
  • Bel 112 bij een levensbedreigende situatie.
  • Eet gezond voor en na drugsgebruik. Vooral veel anti-oxidanten en vitaminen (blauwe bessen, frambozen, bramen, druiven, rozijnen, sinaasappels, kiwi, broccoli). Dit is misschien wel de belangrijkste tip! Het is soms moeilijk om te eten tijdens en na drugsgebruik, maar probeer het toch. Goed eten vermindert duidelijk de kater! Als je geen vast voedsel binnenkrijgt, denk dan aan sappen, drinkontbijt, smoothies.

Wat zijn de Unitytips bij gebruik van een downer?
  • Combineer downers niet met andere downers (alcohol, GHB, slaapmiddelen, opiaten) of ketamine.  Dit is gevaarlijk, omdat je in coma kunt raken en kunt stikken in je braaksel.
  • Schrijf het tijdstip van inname en jouw dosis op, Stuur een berichtje naar elkaar met tijdstip en dosering of zet het zelf in je telefoon.
  • Als je voelt dat je heel slaperig wordt kun je in beweging blijven om te voorkomen dat je in slaap valt. Maar pas op, als bewegen veel moeite kost heb je kans dat je gaat vallen dus doe geen gekke dingen.
  • Op een lege maag heb je sneller een overdosis, een volle maag vergroot de kans op braken.
  • Less is more; bijnemen omdat je niets voelt is beter dan een overdosis omdat je teveel hebt genomen.
  • Zorgt dat mensen in jouw omgeving weten wat je gaat gebruiken en hebt gebruikt.

Gebruik geen benzodiazepines bij: overgevoeligheid, myasthenie (spierzwakte), ernstige leverfunctiestoornis, ernstige ademhalingsproblemen en slaapapneusyndroom.

Voorzichtigheid is geboden bij ouderen, bij beschadiging van het centraal zenuwstelsel, bij intoxicatie met sedativa en bij (een historie van) alcohol- of drugsgebruik.

FAQ

Meer lezen

  • Nog geen extra artikelen beschikbaar.