Global Drug Survey 2017: de Nederlandse situatie

De Global Drug Survey (GDS) is het grootste drugsonderzoek ter wereld, deelnemers komen uit zo’n 50 verschillende landen. De GDS wordt opgesteld door experts vanuit allerlei disciplines, waarin onderwerpen belangrijk voor gebruikers, beleidsmakers en gezondheidsprofessionals worden uitgevraagd. De missie vanuit de organisatie is dan ook het gebruik van drugs veiliger maken, door op een geloofwaardige en betekenisvolle manier informatie te delen. Dit wordt gebaseerd op de ervaringen en input van de mensen waar het om gaat, jullie dus. Samen met Jellinek Preventie is Unity partner van GDS in Nederland. We willen iedereen die heeft meegedaan bedanken voor jullie tijd en antwoorden. In dit artikel zullen we de eerste opvallende resultaten uit de GDS2017[1] met jullie delen.

Door Unity-er Menno Trienekens.

Drugsgebruik in Nederland

Wereldwijd werd de vragenlijst door ruim 115.000 mensen ingevuld, waaronder 3219 Nederlanders. Zie figuur 1 voor een overzicht wat Nederlandse deelnemers in het afgelopen jaar hebben gebruikt.

Als we het drugsgebruik onder de Nederlandse deelnemers vergelijken met deelnemers uit andere landen, valt het op dat relatief veel van de deelnemers ooit illegale drugs gebruikt hebben. Ruim de helft (53,1%) nog in de laatste maand. Wereldwijd gaf ongeveer 36,8% van de deelnemers aan in de afgelopen maand illegale drugs gebruikt te hebben.

Deelnemers uit Nederland waren relatief blank (93,7%), jong (gemiddeld 23,5 jaar) en een groot deel was fulltime student (57,3%). In andere landen is dit verschillend. Vergelijkingen tussen landen moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd. De deelnemers vormen ook geen gebalanceerde afspiegeling van de samenleving. Het is aannemelijk dat gezien het onderwerp, de naam van het onderzoek en de manier waarop deelnemers zijn geworven, deelnemers meer interesse hebben in drugs dan de meeste Nederlanders.

GDS doet onderzoek naar moeilijk bereikbare groepen en kan gebruikt worden om meer te weten te komen over het drugsgebruik van de deelnemers, maar kan niet worden gebruikt om harde vergelijkingen te maken tussen landen of om het gebruik in de algemene bevolking te schatten.

Global Drug Survey Figuur 1 Gebruik in het afgelopen jaar onder Nederlandse deelnemers

Alcohol

Er waren duidelijke verschillen tussen deelnemers in landen wereldwijd en deelnemers uit Nederland wat betreft alcoholgebruik. Onder Nederlandse deelnemers bleek 40,9% van de mannen hoog te scoren op problematisch alcoholgebruik[2], tegenover 25% van de mannelijke deelnemers wereldwijd. Onder de vrouwen scoorde 27,9% van de Nederlandse deelnemers hoog op problematisch alcoholgebruik, tegenover 20,5% wereldwijd. Nederland scoorde een derde plaats wereldwijd op het gebied van hoog riskant alcoholgebruik, met alleen Denemarken en Ierland die op ons voorliepen voor deze dubieuze titel.

Wil je zelf eens checken in welke categorie jij valt? Test je alcoholgebruik!

Nederlandse drinkers zochten relatief vaak spoedeisende hulp na het gebruik van alcohol vergeleken met andere landen. Ook gaven in vergelijking met andere landen veel Nederlandse deelnemers aan last te hebben van schuldgevoelens of spijt na alcoholgebruik. Ondanks dat veel Nederlandse deelnemers hoog scoren op problematisch gebruik, bleken Nederlandse deelnemers het minst van bijna alle landen van plan hun alcoholgebruik te minderen. Ongeveer 28% zou het komende jaar liever minder drinken, 5,3% zou hierbij hulp willen. Verreweg de meeste deelnemers hebben de voorkeur voor online ondersteuning via een app bij het minderen.

Wil jij je gebruik minderen? Probeer de gratis zelfhulpmodule van de Jellinek om inzicht te krijgen in je gebruik en doelen te stellen om te minderen.

Cannabis

Ook bij het gebruik van wiet en hasj scoorde Nederland afwijkend van andere landen. Helaas bleken Nederlanders bijna altijd een joint te roken met tabak. Pure joints of het gebruik van een vaporizer blijkt onder Nederlandse deelnemers weinig populair. Door wiet puur te roken krijg je geen ongefilterde tabaksrook binnen, met een vaporizer krijg je zelfs (bijna) geen verbrandingsproducten binnen. Voor je gezondheid en het feit dat nicotine een van de meest verslavende stoffen is[3], is het roken van een joint met tabak een slechte optie om cannabis te gebruiken.

Van alle landen bleken Nederlandse cannabisgebruikers het minste aantal dagen te blowen. Het grootste deel van de blowende Nederlandse deelnemers voelde zich twee uur of korter stoned per dag, en gebruikte een kwart gram of minder op een typische dag waarop ze blowen. Bovendien bleken veruit de meeste deelnemers niet ’s ochtends of vlak voor het slapen gaan te blowen. Ondanks de gemakkelijke verkrijgbaarheid en relatief lage prijs van cannabis in Nederland, lijken de meeste Nederlandse blowers vergeleken met andere landen niet vaak te blowen en ook niet veel.

MDMA/XTC

Ongeveer de helft (48,9%) van de Nederlandse deelnemers gaf aan in het laatste jaar MDMA gebruikt te hebben. Dit is een stuk meer dan in andere landen, wereldwijd gaf gemiddeld 19% aan in het laatste jaar XTC gebruikt te hebben. Gemiddeld gaven Nederlandse MDMA-gebruikers aan 7,9 dagen per jaar MDMA (de werkzame stof in XTC) te gebruiken, het gemiddelde over alle landen was 9 dagen per jaar. Veruit de meeste van de Nederlandse deelnemers (70,1%) gaven aan MDMA als pil of capsule te gebruiken, gemiddeld anderhalve pil per keer. Anderhalve pil bevat in Nederland op dit moment ongeveer 240mg pure MDMA[4]. Slechts 11,5% gaf aan hun MDMA of pil te laten testen bij een testservice, het gemiddelde wereldwijd was 10,2%. Ondanks dat de testservices in Nederland uitzonderlijk goed zijn, lijken in Nederland dus niet heel veel meer mensen hun MDMA te testen dan in andere landen.

De resultaten van de GDS lijken erop te duiden dat de meeste gebruikers zich eraan houden om niet vaker dan eens in de 6-8 weken te gebruiken, zo kan het lichaam zich grotendeels herstellen van het gebruik. Toch bleken de meeste deelnemers hoge doseringen te gebruiken (gemiddeld 1,5 pil = ong. 240mg pure MDMA). Boven de 1-1,5mg MDMA per kg lichaamsgewicht nemen de risico’s en bijwerkingen toe, terwijl de gewenste effecten niet of nauwelijks meer toenemen[5].

Nieuwe Psychoactieve Stoffen

Nederlandse deelnemers geven het meest van alle landen aan nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) te gebruiken, 18,9% van de deelnemers had in het afgelopen jaar een NPS gebruikt. Toch zit er een groot verschil in het type NPS dat onder Nederlanders populair is. Wereldwijd gezien geven mensen aan dat NPS met name het effect van LSD proberen na te bootsen, terwijl in Nederland veruit het grootste deel van de deelnemers aangeeft dat NPS de effecten van MDMA proberen na te bootsen. Het lijkt dan ook aannemelijk dat de populariteit van 4-FA, een NPS die in Nederland veel populairder is dan in andere landen, een verklaring biedt voor deze verschillen. Onder Nederlandse deelnemers gaf 14,8% aan in het laatste jaar 4-FA gebruikt te hebben.

Opvallend was dat vrouwelijke NPS-gebruikers in Nederland anderhalf keer zo vaak (0,64%) spoedeisende medische hulp hebben gezocht dan het wereldwijd gemiddelde (0,42%). Dit lijkt in lijn met de hoeveelheid (ernstige) incidenten met 4-FA die gemeld wordt bij de Monitor Drugsincidenten (MDI)[6]. Naar de meeste NPS is weinig onderzoek gedaan, waardoor de risico’s nog onbekend zijn. Hoewel er weinig wetenschappelijk onderzoek is naar NPS, is er wel een database met (doserings)adviezen op basis van gebruikerservaringen beschikbaar. Zie ook het drugs-ABC voor meer info over NPS.

Conclusie

De GDS is voor ons als Unity een belangrijke tool om informatie te krijgen. Highlights uit de resultaten van afgelopen jaar waren:

  • Nederlandse deelnemers scoren erg hoog op problematisch alcoholgebruik (derde wereldwijd), Nederlandse deelnemers bleken bijna het minst van alle landen van plan hun alcoholgebruik te minderen (twee na laatste).
  • Ondanks de gemakkelijke verkrijgbaarheid van cannabis in Nederland lijken de meeste blowende Nederlandse deelnemers (vergeleken met andere landen) niet vaak te blowen en ook niet veel.
  • Ruim twee keer zo veel Nederlandse deelnemers gebruikten in het afgelopen jaar MDMA vergeleken met het wereldwijd gemiddelde. Nederlandse MDMA-gebruikers gaven aan gemiddeld eens in de zes weken MDMA te gebruiken, vaak in hoge doseringen (gemiddeld 1,5 pil = ong. 240mg pure MDMA).
  • Het gebruik van NPS is onder Nederlandse deelnemers het meest populair van alle landen, doordat een relatief groot deel (14,8%) in het afgelopen jaar 4-FA heeft gebruikt. Relatief anderhalf keer zo veel Nederlandse vrouwen zochten spoedeisende medische hulp na het gebruik van NPS vergeleken met andere landen.
  • Nederlandse deelnemers gaven het vaakst van alle landen aan lachgas te gebruiken.

Meer weten over de onderzoeksmethode en de resultaten?

Check Globaldrugsurvey.com, het GDS YouTube kanaal of doe de korte GDS2017 quiz en check of jouw ideeën over het drugsgebruik in de wereld overeenkomen met wat er uit dit onderzoek komt.

GDS heeft een aantal gratis apps (in het Engels) ontwikkeld met als doel de risico’s van drugsgebruik te beperken op basis van de informatie uit het onderzoek.

  • GDS Highway Code
  • Safer Use Limits
  • Drinksmeter

Bekijk hier het item van Nieuwsuur over de resultaten van de GDS.

Tabel 1. Gebruik onder Nederlandse deelnemers (N = 3219) Afgelopen jaar
Alcohol 97,6%
Cannabis 65,1%
Tabak 53,2%
Energy drink 51%
MDMA 48,1%
Lachgas 48%
Cocaïne 30,9%
Amfetamine 25,1%
Shisha 20%
Ketamine 20%
4-FA 14,8%
Paddo’s 11,6%
2C-B 10,4%
Poppers 9,9%
Truffels 8,3%
LSD 7,9%
Methylfenidaat (Ritalin) 6,8%
Voorgeschreven opiaten 5,1%
GHB of GBL 5,1%
Voorgeschreven benzodiazepines 4,8%
Cafeïne tabletten 3,8%
Snuiftabak 3,5%
E-sigaretten 3,2%
LSD-analogen 2,5%
Dexamfetamine 2%
Tramadol 1,8%
Nieuwe benzodiazepines (etizolam etc.) 1,6%
Kratom 1,6%
DMT 1,5%
Viagra 1,5%
4-fmph 1,5%
Salvia 1,5%
Mephedrone 1,3%
Crack 1,1%
Modafinil 0,9%
6-APB (benzofury) 0,9%
Z-drugs (zopiclon, zolpidem etc.) 0,8%
Methamfetamine 0,7%

Check ook deze video van de Global Drug Survey met de highlights van 2017:

Met medewerking van Judith Noijen en Shannon Binnendijk.

Hoe denk jij eigenlijk over oordoppen? Wij dragen graag bij aan onderzoek en helpen mee met het Party Panel onderzoek. Deze ronde gaat over wat mensen weten en vinden van gehoorschade en oordoppen. Ga jij wel eens uit? Help mee en vul de vragenlijst in!

Literatuur

  • [1] Winstock, A., Barratt, M., Ferriss, J. & Maier, L. (2017). Global Drug Survey 2017: Country report for Netherlands. Unpublished.
  • [2] GDS meet riskant alcoholgebruik door gebruik te maken van de Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT) van de World Health Organisation (WHO).
  • Een score van 16 of hoger geeft aan dat er een hoog risico is op schade en afhankelijkheid van alcohol.
  • [3] Van Amsterdam, J. G. C., Opperhuizen, A., Koeter, M. W. J., LAGJM, A., & Van den Brink, W. (2009). Ranking van drugs. Een vergelijking van de schadelijkheid van drugs. RIVM rapport 340001001.
  • [4] Van der Gouwe, D. & Rigter, S. (2017). Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS): Jaarbericht 2016. Unpublished.
  • [5] Voor meer informatie over het gebruik van hoge doseringen en hoog gedoseerde pillen zie de resultaten van Party Panel.
  • [6] Croes, E., Niesink, R., Brunt, T. & van Goor, M. (2016). Factsheet 4-FA: Update september 2016. Trimbos Instituut: Utrecht