De darkside van drugs kopen in Nederland

Wij van Unity organiseren expertmeetings voor onze vrijwilligers en daarbij nodigen we graag externen uit om hun expertise met ons te delen. Eind september kregen we een expertmeeting van de recherche over de productie en ontmanteling van synthetische drugs in Nederlandse drugslabs en de darkside die het heeft op ons milieu.

Brabant staat in Nederland op de kaart als gezellige plek voor carnaval, maar bij de politie staat Brabant ook bekend om zijn (grootschalige) productie van synthetische drugs als amfetamine en XTC. Hoe komt het eigenlijk dat dat nou juist zoveel in Brabant blijkt te gebeuren? Volgens rechercheur Freek Pecht heeft dat te maken met de van oudsher aanwezigheid van kennis op dit vlak bij een aantal families in Brabant en de daar aanwezige handelsdrift om veel geld te verdienen in het illegale circuit. Zo hield een gedeelte van deze groep mensen zich na de tweede wereldoorlog al bezig met de illegale smokkel van boter over de landsgrenzen. In de daarop volgende decennia veranderde dit in het illegaal stoken en verhandelen van alcohol. Deze kennis werd daarna doorontwikkeld naar het illegaal laboreren van synthetische drugs. Deze kennis spreidde zich als een vlek uit over Brabant en Limburg. Letterlijk en figuurlijk, want met het produceren van drugs gaat ook veel smerigheid gepaard. Zo moeten de reststoffen worden gedumpt in een bos waardoor dit veel schade oplevert voor burgers, dieren en natuurlijk het milieu.

Dumpingen

In 2013 werden gemiddeld 3 keer per week afvalstoffen gedumpt door busjes en vrachtwagens op verlaten bospaadjes en landweggetjes in Brabant. Het opruimen van een dumping zonder dat de grond is vervuild kost gemiddeld €5.000,-. Als de grond wel vervuild is dan zal deze schoongemaakt moeten worden. De kosten hiervoor lopen al gauw op tot over de €10.000,- of €20.000,-. En dit zijn dan nog de dumpingen die ontdekt worden, want er zijn ook veel onzichtbare dumpingen waarin het afval wordt geloosd. Denk aan zeecontainers waarin het wordt ‘verstopt’, of het gewoon in het riool spoelen van de stoffen, maar ook aan in auto’s gebouwde slangen die tijdens het rijden langzaam drugs reststoffen lozen. De rechercheurs vertellen dat een hoog percentage van alle drugs die ze aantreffen voor de export bestemd lijkt. Het aantal jaren celstraf dat iemand krijgt voor een drugslab is heel erg afhankelijk van de omstandigheden per geval. Een celstraf van meerdere jaren komt wel vaak voor. De locatie van het lab in een woonwijk of in een buitengebied maakt ook verschil, gezien het gevaar voor directe omwonenden.

Ontploffingen en schade

Want naast de smerigheid en de milieuschade is er nog ontploffingsgevaar. Je moet weten dat een illegaal drugslab er niet zo clean uitziet als een ‘paracetamolfabriek’ en ook niet aan strenge eisen hoeft te voldoen; het is immers illegaal. De stoffen die met elkaar moeten reageren om de drugs te produceren zijn zeer brandgevaarlijk en hiervoor is veel kennis over chemie nodig. Zoutzuur en zwavelzuur worden verhit en als dat vlam vat of ontploft dan kun je je voorstellen dat dit weleens een dodelijke afloop kan hebben voor de brouwer. Omdat de kennis van de ‘koks’ vaak niet goed is, de drugslabs behoorlijk houtje touwtje in elkaar zitten én er snel gewerkt moet worden om niet ontdekt te worden en zo snel mogelijk geld te verdienen, gaat er nogal eens iets mis.

In sommige gevallen wordt dan door omwonenden de brandweer gebeld, maar soms ook door de daders zelf, om dat ze in levensgevaar verkeren. Het is heel belangrijk voor politie en brandweer dat wanneer ze een chemische lucht ruiken of witte rook zien in plaats van bruine of zwarte brandrook, ze direct zuurstofmaskers opzetten. De witte rook zijn zoutzuurdampen en die zijn levensgevaarlijk om in te ademen, aangezien ze je longblaasjes dichtschroeien.

Diezelfde witte damp of rook hangt ook vaak in de lucht wanneer vaten in het bos worden gedumpt. Erg schadelijk voor mensen en dieren die daar rondlopen. Je zult je lieve hondje maar even van de riem loslaten in een bosgebied waar je hond naar een plas loopt waar witte damp vanaf komt…

Rechercheur Marchel Zomer, van het in 2003 opgerichte LFO (Landelijke Faciliteit Ontmantelen) laat ons aan de hand van foto’s zien hoe gevaarlijk de drugslabs zijn. Het LFO is een specialistische eenheid binnen de politie getraind in het ontmantelen van drugslabs. Bij de ontmanteling ervan gaan ze met speciale pakken en zuurstofflessen naar binnen en dan schalen ze langzaam af al naar gelang de ernst van de situatie. Het is het LFO opgevallen dat de productiecapaciteit per lab lijkt te vergroten. Ook dumpingen lijken in omvang toe te nemen. Er zijn al voorbeelden van aangetroffen mobiele drugslabs, bijvoorbeeld in aanhangers, om zo wendbaarder te zijn als de politie ze op de hielen zit. Ook zien ze dat de processen steeds meer verspreid worden. De ene ‘kok’ maakt met de precursor (grondstof) BMK, vaak in olievorm die de andere ‘kok’ weer nodig heeft om de amfetamineolie te maken en daarna te kristalliseren ofwel om te zetten in een poeder tot de uiteindelijk amfetamine ontstaat.

Beiden zijn een zeer vieze en levensgevaarlijke klus en veelal zijn deze koks mensen die niet goed betaald krijgen en in slechte arbeidsomstandigheden verkeren en uiteraard de meeste gezondheidsrisico’s lopen. Het tabletteren gaat er weer meer sophisticated aan toe en dan is marketing weer belangrijk. Pillenboeren onderscheiden zich graag met speciale logo’s en kleurtjes en die laatste krijgt ook weer instructies over de doseringen per pil.

Wat zegt Justitie?

Marchel geeft aan dat niet alleen de uiteindelijke drugs op lijst I van de Opiumwet staan, maar dat ook de precursoren die nodig zijn om de drug te maken, zoals BMK en PMK via de Wet Voorkoming Misbruik Chemicaliën verboden zijn. De jerrycans en vaten met grondstoffen komen vaak vanuit het oosten van Europa of China en niet altijd is de naam op het label ook echt hetzelfde als wat er besteld is. Zo kan dat ook leiden tot fouten en vervuilde pillen zoals met PMMA het geval is. Het LFO is dan in staat om die stof uit een sample te halen met behulp van het NFI en dan is het van belang dat ze zo gauw mogelijk het lab oprollen voor het handelswaar zich heeft verspreid naar de eindgebruiker.

Wat daarnaast ook strafbaar is, zijn de benodigde ‘hardware’ om de drugs te vervaardigen. Er zijn vele facilitators die onder valse voorwendselen allerlei vaten, metalen ketels en chemicaliën inkopen en die zijn ook strafbaar. Daarmee is er dus ook vaak sprake van ondermijnende criminaliteit waarbij bijvoorbeeld busjesverhuurders medeplichtig zijn wanneer zij zonder vragen vaker busjes verhuren aan mensen die ze daarvoor cash uitbetalen, terwijl de laadbak van een busje stinkt naar chemicaliën of sporen van vloeistoffen nog op de bodem van de bus aanwezig zijn.

Wat moet ik ermee?

We willen deze kennis graag met jullie delen om een totaalplaatje te schetsen van wat er allemaal komt kijken bij de totstandkoming van een pil of poeder. De rechercheurs vinden het belangrijk om bewustwording te creëren over de darkside waar zij in hun praktijk mee te maken hebben. We vroegen ook de rechercheurs waar mensen nou op moeten letten als ze vermoeden dat ze naast een drugslab wonen?

• Zie je vaak mensen in busjes met jerrycans of vaten in en uit gaan?
• Is er sprake van nachtelijke activiteit bij een bedrijfspand wat niet lijkt te kloppen met de normale bedrijfsvoering?
• Zijn de ramen altijd dicht of geblindeerd?
• Ruik je een chemische of anijsachtige geur in de buurt van een schuur of huis?
• Als je het idee hebt dat je een mogelijke productieplaats vindt bel dan 112 en breng jezelf in veiligheid;
• Wil je anoniem blijven, bel de politie dan anoniem 0800-7000
• Meer info vind je hier.

Meer weten?

Gwen van Spuiten en Slikken ging mee op pad met de rechercheurs bij het oprollen van een drugslab.

Eén Vandaag besteedde er op 27/9/2016 ook aandacht aan.

Nog meer onderzoek gepubliceerd door NRC op 27/9/2016. ‘Waar dump je zo gauw 1.700 liter drugsafval?’